Historia

fot. Panorama Osobnicy

Osobnica jest dużš wsiš, odległš od Jasła 10 km, położonš na południowo - zachodnim krańcu gminy. Miejscowo?ć dzieli się na Osobnicę Dolnš i Górnš. Wie? od wschodu graniczy z Łazami Dębowieckimi i Brzy?ciem, od zachodu z Pagorzynš i Harklowš. Na południu leży Dzielec i Cieklin, a na północy Przysieki i Trzcinica. Na zachód od wsi, w okolicach Pagorzyny, znaduje się kompleks le?ny. W rejonie Osobnicy Górnej kopalnie ropy naftowej.

Miejscowo?ć liczy około 3500 mieszkańców i gospodaruje na obszarze 2.473 ha. Wie? jest dobrze zagospodarowana, jest tu poczta, o?rodek zdrowia, dwie szkoły podstawowe i gimnazjum, biblioteka, dom ludowy, OSP; przedsiębiorstwa produkcyjne i usługowe, sklepy i kioski.

Osobnica to ongi? wie? królewska, założona na mocy przywileju króla Kazimierza Wielkiego w 1364 roku na prawie niemieckim.

Osad?cš wsi był Jan Tyznar, równocze?nie pierwszy jej sołtys. Wie? już w swoim założeniu była dużš osadš położonš na 110 łanach niemieckich. Osad?ca gospodarował na o?miu łanach, a jeden łan przeznaczony był na uposażenie ko?cioła. Sołtys miał prawo budowy dwóch młynów na Ropie i Osobnicy o dowolnej ilo?ci kół, dwóch karczem, jatek: rze?niczej i piekarskiej, browaru, stawu i ogrodów. Kmiecie otrzymali 20 łat wolnizny. Wie? zobowišzana była wysyłać na wyprawę wojennš jednego zbrojnego na koniu. Miejscowo?ć była przez królów dzierżawiona. W XVI stuleciu była w rękach Zmarszowych. W 1581 roku było we wsi 27 łanów kmiecych, 5 czynszowych, 12 zagrodników z rolami, 18 komorników z bydłem i 8 bez bydła oraz 5 rzemie?lników. W 1591 roku żołnierzem piechoty wybranieckiej został Wojciech Wierteł, któremu król dał wolno?ć, prawu wybrańców przysługujšcš. Nie ominęły też wsi epidemie moru, wojny i pożary. W rękach królewskich wie? była aż do czasu zaborów. Należała do starostwa jasielskiego. Po 1786 roku, jak wszystkie królewszczyzny ziemi bieckiej, również Osobnica przeszła w ręce prywatne. W XIX wieku była we władaniu Piegłowskich, Twardowskich. W 1901 roku dobra ziemskie sprzedane zostały Żydom. Nabył je Mendel Kanner, a od niego Sara Rubin i Markus Karpf. Ludno?ć wsi obok pracy na roli zajmowała się wyplataniem koszy i półkoszków do wozów. Uprawianie tego tradycyjnego rzemiosła ułatwiało położenie nad Ropš i Bednarkš, gdzie rosło wiele wierzb -łóz.

Poczštkiem XX wieku zaczęto tu wiercić za ropš. Poczštkowo bezskutecznie. Większe złoża odkryto po II wojnie ?wiatowej. Rozro?nięta do 2.500 mieszkańców, nie każdemu dawała pracę. Stšd rozpoczęła się emigracja do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Brazylii, Argentyny innych krajów Ameryki Łacińskiej. Czę?ć emigrantów wracała tu, by nabyć ziemię i gospodarować. Znacznie pomagali rodzinom. .

W czasie I wojny ?wiatowej w 1914 i 1915 roku pod Osobnicš toczyły się krwawe walki. Wie? w czę?ci uległa spaleniu. O tych zmaganiach ?wiadczš aż dwa cmentarze wojskowe.

W latach międzywojennych Osobnica była dużym o?rodkiem ruchu ludowego i PPS (głównie nafciarze). Przed samš wojnš mieli tu sympatyków również komuni?ci. Jak w czasach galicyjskich, wielu osobniczan emigrowało za ocean, w tym do Brazylii, głównie w okolice Kurytyby. Jednym z emigrantów był ludowy poeta Wojciech Breowicz. Rodzinnš wie? odwiedził dopiero po II wojnie ?wiatowej. O jego twórczo?ci wspomniane będzie w dalszej czę?ci opracowania. W latach dwudziestych i trzydziestych nie ominęły Osobnicy strajki robotnicze, a w 1937 roku strajk chłopski.

W okresie okupacji wielu osobniczan zostało aresztowanych, wywiezionych na roboty do Rzeszy i obozów koncentracyjnych, wielu zginęło. Istniała tu konspiracja zbrojna o różnych orientacjach politycznych. Była grupa ZWZ/AK placówki Jasło, Chłostry -BCh placówki gminy Jasło i GL-AL - dzielnicy Jasło. Osobnica nie poniosła strat na skutek frontu w 1945 roku. Zajęta została prawie bez walki przez Armię Czerwonš 17 stycznia. Po wojnie wraz z rozwojem przemysłu naftowego, zatrudnieniem mieszkańców wsi w jasielskich zakładach pracy, następował rozwój i rozbudowa wsi. Dzi? jest to największa wie? w gminie Jasło.

Dawid Rzonca kl III Tc